Misschien is er voor migrantenkerken nog toekomst, maar wij zijn gedoemd het licht uit te doen. Dat is de teneur die je regelmatig hoort in protestantse kerken. Is het niet nu, dan wel over twintig jaar. Juist op Hervormingsdag mogen we bij dat sombere geluid vraagtekens zetten. Want pessimisme kan gemakkelijk een reden worden om niet te hoeven reageren op toegenomen religieuze interesse in de samenleving.
Op zichzelf is de klaagzang goed te begrijpen. Kerkgebouwen, al dan niet monumentaal, gaan in de verkoop; het moet voor oudere generaties niet makkelijk zijn geweest om te verwerken wat zich de afgelopen decennia binnen onze samenleving heeft voltrokken. Toch werkt kerkelijk pessimisme niet erg uitnodigend: ‘Van harte welkom, je mag zelf het licht uitdoen’. Soms bekruipt mij ook het gevoel dat het sombere vooruitzicht wordt gebruikt als excuus om niets te hoeven ondernemen. Als het kerkelijke leven toch een aflopende zaak is, is er ook geen reden om in te spelen op religieuze interesse.
Daar wel op inspelen is juist nodig, want er zijn steeds meer signalen dat er in Nederland en Europa een kentering gaande is. Vooral onder jongeren, ook onder hen die niet gelovig zijn opgegroeid, merk je meer interesse voor God en godsdienst dan onder oudere generaties. Zo stijgt het kerkbezoek onder jongeren in het Verenigd Koninkrijk en ook in Nederland stijgt de verkoop van Bijbels. De Maarten ’t Hart-generatie lijkt langzaamaan het veld te verlaten. Natuurlijk maakt één zwaluw geen zomer, maar samen wijzen de signalen wel op nieuwe ontvankelijkheid voor het christendom.
Op Hervormingsdag wordt stilgestaan bij het begin van de Reformatie. Traditioneel is het ook een dag om terug te kijken op hoe onze kerkelijke erfenis doorwerkt in het heden. Daarom vandaag de oproep tot een tikje meer zelfbewustzijn en positiviteit onder protestantse christenen. Dat sluit aan bij de oproep van dr. C.M. van Ekris, scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, om ‘fier’ te geloven. Want het protestantisme heeft genoeg te bieden: een nadruk op godsdienst zonder franjes, persoonlijk geloofsvertrouwen, het priesterschap van alle gelovigen of de sabbat als ankerpunt voor een rusteloze samenleving.
Laten we Hervormingsdag daarom ook benutten als een moment om te doordenken wat nieuwe openheid voor godsdienst van ons als christenen vraagt. Zodat we het vuur mogen doorgeven, in plaats van het licht uitdoen.
Robbert-Jan van de Werken
Bestuurslid Protestants Nederland