Hier vind je ons nieuwsbericht over het wetsvoorstel. In deze Q&A beantwoorden we veelgestelde vragen.
Wat houdt het wetsvoorstel in?
Het wetsvoorstel maakt zogenoemde ‘conversiehandelingen’ strafbaar. Onder conversiehandelingen worden verstaan ‘handelingen die ertoe strekken de seksuele gerichtheid of genderidentiteit van een persoon te veranderen of te onderdrukken’. Het voorstel is ingediend door D66, GroenLinks-PvdA, VVD, SP en Partij voor de Dieren. Op dinsdag 2 september wordt het wetsvoorstel besproken in de Tweede Kamer. Later die maand wordt een stemming over het wetsvoorstel verwacht.
Waarom waarschuwt Protestants Nederland voor dit wetsvoorstel?
Wetten die ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer vragen een zorgvuldige afweging van grondrechten en formulering van de strafbepaling. Die zorgvuldigheid ontbreekt in dit wetsvoorstel. Daardoor kunnen ook pastorale gesprekken – bijvoorbeeld met leden van een kerkelijke gemeente die zelf vragen stellen over seksualiteit of geslacht– onder de strafbepaling vallen. Predikanten en andere ambtsdragers riskeren dan strafrechtelijke vervolging, terwijl ze juist gehoor geven aan een hulpvraag.
Wat is onzorgvuldig aan de formulering van het wetsvoorstel?
In de wettekst wordt niet afgebakend welke handelingen onder ‘conversiehandelingen’ vallen en welke niet. Dat schept rechtsonzekerheid. Een predikant die een luisterend oor biedt en samen met iemand bidt, loopt het risico beschuldigd te worden van een verboden handeling. De indieners geven in reactie op kritiek aan dat de ruime formulering van de strafbepaling een bewuste keuze is, zodat ‘een variëteit aan gevallen die zich kunnen voordoen’ onder de strafbaarstelling kan vallen. Deze argumentatie van de indieners bevestigt Protestants Nederland in haar overtuiging dat de formulering van het wetsvoorstel onzorgvuldig is.
Wat is onzorgvuldig aan de afweging in het wetsvoorstel?
In de memorie van toelichting wordt door de indieners gereflecteerd op de gemaakte afwegingen bij het opstellen van het wetsvoorstel. In die afwegingen is, naar het oordeel van Protestants Nederland, onvoldoende aandacht voor het risico dat een ruime formulering van de strafbepaling met zich meebrengt. Ook in bredere zin reflecteren de indieners onvoldoende op het mogelijk ingrijpende karakter van het wetsvoorstel op de pastorale praktijk en de afweging van grondrechten die daarmee gepaard gaat.
Wat maakt dat Protestants Nederland naar buiten treedt?
Het is de onzorgvuldigheid in de afweging én de formulering die maakt dat Protestants Nederland waarschuwt voor dit wetsvoorstel. Een rechter doet uitspraak op basis van een wettekst. Wanneer een wettekst onvoldoende duidelijk is, kan een memorie van toelichting dienen als hulpmiddel bij de uitleg van de wettekst. Nu zowel de formulering in de wettekst als de afwegingen in de memorie van toelichting naar het oordeel van Protestants Nederland onzorgvuldig zijn, geeft dat een te groot risico op strafrechtelijke vervolging van legitieme pastorale zorg op het vlak van seksualiteit en geslacht.
Zijn er ook onafhankelijke instanties die kritiek hebben op het wetsvoorstel?
Ook in het advies van de Raad van State en de wetenschapstoets komt kritiek op het wetsvoorstel naar voren. Zo zou onder andere onvoldoende duidelijk zijn waarom het wetsvoorstel nodig is en welke handelingen onder de strafbepaling vallen. Deze kritieken zijn hier en hier te lezen.
Wat betekent het wetsvoorstel concreet voor pastorale zorg?
In de praktijk kan het betekenen dat pastorale zorgverleners, zoals predikanten en ouderlingen, terughoudend worden in het aangaan van persoonlijke gesprekken met gemeenteleden over seksualiteit of geslacht. Uit angst voor (strafrechtelijke) vervolging zullen zij mogelijk bepaalde thema’s mijden. Ook is het mogelijk dat ambtsdragers daadwerkelijk te maken krijgen met strafrechtelijke vervolging en in het uiterste geval een veroordeling. Daarmee bedreigt het wetsvoorstel een wezenlijk deel van de taak van de kerk: het begeleiden van mensen die juist in kwetsbare situaties steun en richting zoeken.
Waarom is het wetsvoorstel ingrijpend voor de vrijheid van godsdienst?
Godsdienstvrijheid betekent niet alleen dat mensen mogen geloven wat ze willen, maar ook dat ze hun geloof in de praktijk kunnen brengen. Pastoraat – waaronder luisteren, bidden en geestelijk begeleiden – is daar een essentieel onderdeel van. Wanneer dat strafbaar kan worden gesteld, raakt dat de kern van de vrijheid van godsdienst zoals die in de Grondwet is verankerd.
In hoeverre houdt dit bezwaar van Protestants Nederland een pleidooi in om gevallen van homogenezing te legitimeren?
Protestants Nederland wijst homogenezing af. De huidige wetgeving is volgens de Raad van State en de wetenschapstoets afdoende om hiertegen op te treden. Als de indieners van het wetsvoorstel deze praktijk toch in een aparte strafbepaling willen verbieden, vraagt dat om een zorgvuldige afweging van grondrechten en formulering van de strafbepaling. Die zorgvuldigheid ontbreekt in dit wetsvoorstel. Het risico is daardoor dat legitieme pastorale zorg onder verdenking komt te staan. Daarom waarschuwt Protestants Nederland voor het wetsvoorstel wat voorligt.
Ziet Protestants Nederland dit wetsvoorstel in een bredere maatschappelijke ontwikkeling?
Het wetsvoorstel is niet op zichzelf staand. We zien een trend waarin sommige politieke partijen de ruimte voor godsdienst in de samenleving willen beperken. Eerder is er bijvoorbeeld een voorstel gedaan om informeel onderwijs, waaronder bijvoorbeeld catechisatie en zondagsscholen vallen, onder toezicht van de overheid te stellen.
Heeft het wetsvoorstel voldoende politieke steun om aangenomen te worden?
Op dit moment lijkt er onvoldoende steun te zijn om het voorstel in de Tweede Kamer aangenomen te krijgen. Toch is het belangrijk dat nu een duidelijk tegengeluid klinkt, juist vanwege de politieke instabiliteit in Nederland en de grote impact die onzorgvuldige wetgeving kan hebben op de pastorale praktijk.
Wat kunnen mensen met zorgen over het wetsvoorstel doen?
We moedigen mensen aan om zich te informeren, om het gesprek aan te gaan in hun eigen omgeving en om politici te wijzen op de risico’s van het wetsvoorstel. Ook kan men zich aansluiten bij Protestants Nederland, om de gezamenlijke stem te versterken.
Wat is Protestants Nederland?
De vereniging Protestants Nederland is in juni 2025 opnieuw opgericht, als voortzetting van het eerdere Protestants Nederland. De vereniging wil de christelijke stem in ons land versterken, onder meer door het voeren van publiekscampagnes, het geven van inhoudelijke reacties op actuele ontwikkelingen in de samenleving en het ondersteunen van anderen met trainingen en cursussen om hetzelfde te kunnen doen. Het streven is om eind 2025 naar ten minste 500 leden te groeien.