2023 #2

Lees het hoofdartikel

De inhoud:

De tijdgeest en Gods Geest

Dr. K.H.E. Gravemeijer

In het nummer van 6 december 1935 verscheen een meditatie, geschreven door dr. K.H.E. Gravemeyer (1883-1970). Hij was vele jaren predikant in de Nederlandse Hervormde kerk en secretaris van de Algemene Synode. In de jaren van de bezetting was hij samen met kardinaal De Jong leider van het kerkelijk verzet in de Tweede Wereldoorlog. Dr. Gravemeijer behoorde in 1923 tot de oprichters van Protestants Nederland en was vele jaren voorzitter van de vereniging. Zijn meditatie werd in 1970 opnieuw geplaatst in het nummer van 1 november. Anno 2023 heeft de tijdgeest wellicht weer een ander gezicht dan in 1935 en 1970, maar hebben de woorden van deze meditatie nog altijd een grote zeggingskracht.

“Als Protestants Nederland niet bestond zou zij moeten worden opgericht!”

Gijsbert Vonk

De toekomst van de Vereniging Protestants Nederland en het gelijknamige blad gaat hem aan het hart. Meermalen tijdens het gesprek benadrukt hij het belang van een blad waarin bezinning op de zorgelijke ontwikkelingen in onze tijd centraal staat. Niet voor niets is ds. L.J. Geluk uit Rotterdam jaren betrokken geweest bij de vereniging, waarvan vele jaren als voorzitter. “Neem nu de woke-ideologie, die verdient een diepgravende beschouwing en duiding waarom die zo gevaarlijk is. Een sobere uitgave van Protestants Nederland zou daar dienstig aan zijn.”

Grepen uit een eeuw historie

Christa Boerke

De oplettende abonnee zal het zich meteen afvragen: hoe kan Protestants Nederland nu honderd jaar bestaan? De omslag vermeldt dat we pas toe zijn aan de 87e jaargang. Dat klopt. Maar dat heeft te maken met de Tweede Wereldoorlog en nog een aantal aren daarna, waarin het blad van de Duitse bezetter niet mocht verschijnen. De Vereniging Protestantsch Nederland (toen nog met sch) is opgericht op 5 april 1923. En dat is onmiskenbaar honderd jaar geleden.

Worden protestantse belangen genegeerd?

Een dringend beroep op alle protestanten om op het terrein van de gezondheidszorg de handen ineen te slaan, vonden we in het maandblad Protestantse Gezondheidszorg. Het blad is bijzonder verontrust over de achterstand die de laatste jaren is ontstaan op het gebied van de ziekenhuisbouw. Het stelt vast, dat gezien de toeneming van de bevolking er veel meer bedden hadden moeten komen in protestantse ziekenhuizen.

Rome-Reformatie: een oud dilemma in nieuwe vorm

W.H. Velema

Rond 31 oktober worden er nog steeds samenkomsten georganiseerd ter herdenking van de kerkhervorming. Wie het aantal van deze bijeenkomsten eens vergelijkt met dat van ruim twintig jaar geleden, moet constateren dat er een achteruitgang in zit. Bovendien blijkt in sommige gevallen dat de aard van het samenzijn ook aan het veranderen is.

De Kerk, tragedie en komedie

W. Aalders

Een jongen van 17 jaar was ik, toen mijn vader de band met de Gereformeerde Kerken verbrak en overging tot de kleine kerkformatie van het Hersteld Verband. Sindsdien heeft het vraagstuk van de kerk mij niet meer losgelaten.

“Weest vroom en hervormd”

Tera Voorwinden-Hofman

Trouwe abonnee en medewerker dr. O.W. Dubois uit Berkenwoude heeft eigenlijk alleen maar goede herinneringen als het gaat om de Vereniging Protestants Nederland. Hij noemt in het bijzonder de ledenvergaderingen onder leiding van ds. L.J. Geluk. “Die waren zo beschaafd, zo stijlvol en wellevend, de sfeer was zo mooi.’’

“Aan beginselen heb ik mijn leven gewijd” In het spoor van Groen van Prinsterer

C. Blenk

Toen een Tweede Kamerlid zich erop beroemde geen partijman te zijn, antwoordde Groen zijn collega: “Ik wèl. In den strijd der beginselen, die Europa en Nederland verdelen, heb ik eene keuze gedaan: aan beginselen heb ik mijn leven gewijd”. Zijn beginselen en zijn leven zijn zo op elkaar betrokken, dat ik het waag zijn levensloop te schetsen aan de hand van zijn bekendste ‘leuzen’.

Rooms-katholieken ontdekken Luther als kerkhervormer

Klaas van der Zwaag

Het is te vroeg om van een ‘revival’ van Luther in de Rooms-Katholieke Kerk te spreken. Wel laten roomskatholieken veel meer dan vroeger zien dat Rome van Luther wil leren, al is de kritiek op de 16e-eeuwse kerkhervormer niet verdwenen. In het kader van de herdenking van honderd jaar Protestants Nederland is een analyse van spraakmakende publicaties en een interview met kardinaal Kurt Koch een mooie gelegenheid om ons te bezinnen op de manier waarop Rome tegenwoordig tegen Luther aankijkt.

Een leven lang dienstbaar aan het protestants belijden

Gijsbert Vonk

In oktober van dit jaar hoopt hij 100 te worden. Bijna een eeuweling. Zittend in zijn stoel in een riant appartement in Rotterdam-Noord weet de heer Verboom heel wat herinneringen op te halen. Meer dan een halve eeuw was hij betrokken bij de Vereniging Protestants Nederland. Hij zag de fronten waarop de vereniging strijd voerde door de jaren heen verschuiven. Van het anti-Roomse denken is vandaag weinig meer over. ‘In Nederland is de Rooms-Katholieke kerk geen bedreiging meer, wellicht in andere landen nog wel.’

Katholiek breed en bevindelijk diep

Ds. A. Beens

Tijdens een bijeenkomst van het Christelijk Conservatief Beraad in juni van dit jaar te Barneveld zou het ’t best kunnen gaan over ds. J.T. Doornenbal of dr. W. Aalders, aldus de suggestie van de uitnodiger voor deze bijeenkomst. Eigenlijk vond ik dat wel gelukkig, want van mannen als Edmund Burke en Alexis de Tocqueville weet ik, vooral via Andreas A.M. Kinneging, wel wat maar niet genoeg om het lef te hebben over hen in zo’n uitgelezen gezelschap een verhaal te houden. Met Doornenbal ligt dat anders. Enigszins ervaringsdeskundige wil ik mij – bescheiden, dat wel – noemen.

Altijd bereid tot verantwoording

In de nacht van 1 op 2 november van het jaar 1561 werd er over de muur van het kasteel van de gouverneur van de stad Doornik een pakje geworpen. Het pakje bevatte onder meer een door = opgestelde geloofsbelijdenis, die later de naam Nederlandse Geloofsbelijdenis zou krijgen, alsmede een brief bestemd voor Koning Filips II van Spanje. Op de titelpagina van deze geloofsbelijdenis treffen we de woorden uit 1 Petrus 3:15 aan: “Weest altijd bereid tot verantwoording aan een ieder die u rekenschap vraagt van de hoop die in u is”. Belijden is rekenschap geven van wat we geloven, voor het forum van de wereld. En daarin wisten de reformatoren zich gebonden aan de Schrift alleen, aan Christus alleen