November 2019

Lees het hoofdartikel

De inhoud:

WARE VRIJHEID NOOIT ZONDER GEBONDENHEID

Nederland viert 75 jaar bevrijding. Vrijheid is een hoog gewaardeerd goed. Dat kan vooral iemand waarderen die een situatie van onvrijheid heeft meegemaakt. Maar waar liggen de grenzen? Na de ‘wilde’ jaren zestig hebben we in onze samenleving steeds meer te maken met een verabsoluteerde vrijheid van het individu. Vrijheid zonder gebondenheid gaat niet, zij heeft haar ankerpunt in God en de gemeenschap met andere mensen.

VRIJHEID VRAAGT TOEWIJDING, VOEDING EN BESCHERMING

“Vrijheid is een beetje lastig”, zei Koningin Maxima ooit. En ze had gelijk. Vrijheid gaat niet vanzelf. Net als een kasplantje, vraagt het toewijding, voeding, verzorging. Zonder wetten en handhaving, kan vrijheid zelfs ontaarden in een mensvernietigende kracht.

STRIJDER VOOR VRIJHEID IN EN NA DE OORLOG

Een barmhartige Samaritaan in een land van verdrukking. Zo zag de Duitse predikant Heinrich Grüber zich ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Hij zette zich in voor de bevrijding van de Duitse tirannie en ging op dat spoor verder na de oorlog. Een bruggenbouwer tussen Oost en West die veel onderscheidingen ten deel viel.

GELOVIGE STAAT PROFETISCH EN KRITISCH MIDDEN IN DE WERELD

Het nationaalsocialisme is een geest uit de afgrond. Daarvan was de vrije evangelische predikant Jac. Lissenberg (1894-1970) overtuigd. Zijn diepste overtuiging was: De gelovige trekt zich niet terug uit de wereld maar staat er midden in, profetisch én kritisch.

JODEN GENOTEN IN REPUBLIEK BEPERKTE VRIJHEID

Hugo de Groot was een pleitbezorger voor de vrijheid van godsdienstige minderheden, zowel van remonstranten als Joden. Zijn relatief onbekend gebleven Remonstrantie van 1615 is voor het eerst in een grondige editie uitgegeven. Met name de positie van Joden komt duidelijk uit de verf. Ze werden gedoogd, maar synagogen bleven verboden.

BREXIT: BEVRIJDING VOOR DE BRITTEN?

Iets meer dan 50 procent van de Britten bestaat uit xenofobe hooligans. Althans als we links-liberale critici van de Brexit moeten geloven. “Als mensen als Rupert Murdoch, Nigel Farage en Marine Le Pen willen dat het Verenigd Koninkrijk de EU verlaat, dan is jouw keuze niet zo moeilijk, toch?” zo stelde de Griekse oud-minister van financiën, Yanis Varoufakis, in de aanloop naar het referendum.

JAN PIETER HEIJE, DE DICHTER VAN ‘DE ZILVERVLOOT’

Het is waar en niet waar dat Jan Pieter Heije (1809- 1876) volkomen vergeten is. Als we aan Nederlanders vragen of ze Heije kennen, zal het antwoord vrijwel altijd ontkennend zijn. Als we dezelfde mensen vragen of ze het lied van de Zilvervloot kennen, zullen ze vrijwel direct “ja” zeggen. Dat het lied door Heije gemaakt is, zegt hun niets, maar het lied zingen ze mét de kinderen geregeld uit volle borst mee, misschien op Koningsdag bij de aubade.

SLAVEN “DIEFFELYK ONTSTOOLEN” UIT HUN LAND

Er zijn verschillende manieren om mensen van hun vrijheid te beroven: een kind stelen om ermee uit bedelen te gaan, rijke of mooie kinderen lokken om in een klooster te gaan leven of iemands dochter schaken. Maar de ergste vorm van mensendiefstal was volgens de Middelburgse predikant Bernardus Smytegelt (1665- 1739) toch wel de in zijn tijd gangbare slavenhandel.