Geschiedenis

De Vereniging Protestants Nederland is opgericht in 1923 door een aantal verontruste Nederlandse protestanten. Wat speelde er destijds in Nederland?

De evenredige vertegenwoordiging en het algemeen kiesrecht (1917) veroorzaakten een groei van de Katholieke Staatspartij (later: KVP). Daarbij zijn de katholieken sinds de 19e eeuw steeds sterker geëmancipeerd waardoor een mondiger katholieke zuil ontstond (de zogenaamde ‘emancipatie van de katholieken’). Zo vonden er meerdere gebeurtenissen plaats die de verhouding tussen rooms-katholieken en protestanten verstoorden:

• Door de gelijkstelling van het christelijk onderwijs met het openbaar onderwijs katholieke scholen opgericht: in 1921 hadden zij 1264 scholen en in 1928 waren er 892 bijgekomen.
• Ook de impact van de formateur mgr. Nolens (rooms-katholiek) moet niet worden onderschat. Hij formeerde in 1918 het kabinet Ruys de Beerenbrouck (ook rooms-katholiek).
• Om een korte selectie af te sluiten: in 1923 vond in Amsterdam het grootse Eucharistisch Congres plaats.

Protestanten – in de breedste zin van het woord – maakten zich zorgen om de invloed van Rome. De initiatiefnemers ds. H. Bakker, ds. F.J. Krop, dr. J.P. de Bie en dr. K.H.E. Gravemeijer richtten de Vereniging Protestants Nederland op.

Ds. H. Bakker schreef in nummer 1 van ‘De Klok’: ‘De grondslag van de vereniging is de basis waarop ook de reformatoren gebouwd hebben: de Heilige Schrift als het Woord van God. Wij willen positief werk. Niet louter protesteren, afkeuren en afbreken. Dat hebben Luther en Calvijn ook niet gedaan. Maar bouwen en bevestigen.’